گودی کمر، شانه‌های نامتقارن و تمایل شانه‌ها به طرف جلو از جمله عوارض شایعی است که بر اثر حمل کوله‌های غیراستاندارد، بین دانش‌آموزان مشاهده می‌شود. شیوع کمردرد، انحنای ستون مهره‌ها و خم‌شدن شانه‌ها به طرف جلو، در میان دانش‌آموزان دختر بیشتر از پسران گزارش شده است.
دکترفرید شریفی، متخصص فیزیوتراپی در این خصوص به همشهری گفت: کوله‌پشتی بهترین نوع کیف برای دانش‌آموزان است چون وزن بار را به 2قسمت تقسیم می‌کند. کوله‌هایی که یک بند کمری دارند باز هم بهترند چون باعث می‌شوند به کمر دانش‌آموز فشار کمتری وارد شود. طرز استفاده از کوله پشتی هم خیلی مهم است. کوله پشتی را روی یک شانه نیندازید و از هر دو بند آن استفاده کنید. بندهای کوله را خیلی بلند نکنید. بندهای کوله هرچه کوتاه‌تر باشد فشار کمتری به کمر شما وارد می‌شود. کوله‌هایی که بند پهن دارند مناسب‌ترند. اگر کیف شما کوله نیست آن را دست به دست کنید.
به گفته وی، اکثر دانش‌آموزانی که کوله پشتی‌هایی با وزن بیش از 15درصد از وزن خود حمل کرده‌اند دچار دردهای مزمن در ناحیه کمر، انحنای ستون‌مهره‌ها، دردهای گردنی و ناهنجاری‌های قامتی شده‌اند. خمیدگی، درد در ناحیه کمر و انحنای ستون فقرات در دانش‌آموزان را باید جدی گرفت و به تغییر وضعیت بدنی که بر اثر حمل سنگین کوله‌پشتی رخ می‌دهد توجه کرد.
وی همچنین توصیه کرد: مناسب است که در صورت امکان دانش‌آموز برخی از کتاب‌های بسیار سنگین خود را که باید هر روز به مدرسه ببرد با خودش حمل نکند و آن را در مدرسه بگذارد یا از آن کتاب 2جلد داشته باشد زیرا بچه‌ها در سن رشد هستند و اگر کیفشان سنگین باشد منجر به ناهنجاری ستون فقرات (به ویژه در سنین12- 8 سالگی) می‌شود طوری که امکان دارد ستون فقرات آنها در اثر عدم رعایت نکات فوق دچار قوس شود.
آمارها نشان می‌دهد بیش از 40درصد استفاده‌کنندگان از کوله پشتی، از درد ناحیه کمر شکایت دارند. دردهای موقت در دوران نوجوانی، احتمال ابتلا به دیسک کمر و کمردردهای مزمن در آینده را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. فاصله میان مهره‌ها، ابتلا به دردهای عصبی و دردهای گردنی در اکثر افرادی که در دوران نوجوانی، دردهای موقت در ناحیه کمر را تجربه کرده‌اند مشاهده می‌شود.
به گفته این متخصص، بهترین نوع کفش برای کودکان در سنین دبستان، کفش اسپرت با کف و رویه نرم و انعطاف‌پذیر است تا مانع واردآمدن ضربه و فشار به مفاصل پا شود. بهتر است سایز کفش تا1.5 سانتی متر بزرگ‌تر از پای کودک انتخاب شود کفش‌های با کف و رویه خشک به هیچ وجه مناسب نیست و فشار زیادی به مفاصل پای کودکان وارد می‌آورد.
همچنین اگر پاشنه کفش کودک بلند باشد موجب لیز خوردن پای کودک در کفش شده و احتمال پیچ‌خوردگی مچ پای کودک افزایش می‌یابد. استفاده از کفش‌های کتانی دارای کف نازک نیز موجب وارد آمدن ضربه و فشار به پای کودک شده و به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
این متخصص فیزیوتراپی درباره اندازه کفش اضافه کرد: توصیه می‌شود سایز کفش بزرگ‌تر از پای کودک انتخاب شود تا امکان رشد پا وجود داشته باشد.با توجه به اینکه کفش‌های معمولی برای دویدن و ورزش‌کردن مناسب نیست، توصیه می‌شود در زنگ ورزش از کفش مخصوص استفاده شود.
دکتر نادر معروفی با تأکید بر لزوم مراقبت‌های بهداشتی از قوس کف پا در زمان رشد و بلوغ اسکلتی افزود: پا، تکیه‌گاه بدن است که تمام نیروی وزن را به زمین منتقل می‌کند و با برخورد به زمین این نیرو به صورت عکس‌العمل از طریق پا به زانو، ستون فقرات و مفاصل منتقل می‌شود، به‌همین دلیل مراقبت‌های بهداشتی از پا و کنترل نیروهایی که از بدن و زمین به آن وارد می‌شود حائز اهمیت است. وی در ادامه اظهار کرد:
در بسیاری از کودکان و نوجوانان که در معرض انحرافات ستون فقرات هستند نرمی مفصل دیده می‌شود و این نرمی مفصل در قسمت‌های کف پای آنها نیز وجود دارد، همچنین قوس‌های ستون فقرات در این سنین بسیار انعطاف‌پذیرند و با وارد‌شدن هرگونه نیرو تغییر شکل می‌دهند. رویه چرمی کفش نباید خیلی خشک یا خیلی نرم باشد و باید دارای بند باشد تا هنگامی که بر اثر پوشیدن مکرر و گرمای پا تغییر شکل می‌دهند با تنظیم بندهای آن بتوان استحکام دیواره‌های کفش را تنظیم کرد.
وی در رابطه با قسمت پنجه کفش گفت: پنجه کفش باید پهن باشد به گونه‌ای که انگشتان دچار فشردگی نشوند زیرا انحرافات انگشتان از کودکی و نوجوانی با پوشیدن کفش‌های بسیار تنگ به وجود می‌آید که منجر به تغییر قوس کف پا می‌شود. وی تغییر شکل پاشنه پا را شایع دانست و از دو لایه بودن و قوام‌دار‌بودن پاشنه کفش به‌عنوان دو خصوصیت یک کفش بهداشتی یاد کرد که از تمایل به انحراف پاشنه در جهت داخل و خارج جلوگیری می‌کند.
